Quy trình bảo trì khuôn ép nhựa đúng cách

Rate this post

Bảo trì khuôn ép nhựa là một quy trình thiết yếu giúp duy trì độ chính xác, kéo dài tuổi thọ thiết bị và đảm bảo chất lượng sản phẩm trong sản xuất công nghiệp. Là một kỹ sư khuôn mẫu tại Vilapec – Đơn vị có hơn 7 năm kinh nghiệm, từng gia công và bảo trì hơn 1000 bộ khuôn ép nhựa, tôi nhận thấy rằng việc bảo dưỡng khuôn ép nhựa đúng cách có thể kéo dài tuổi thọ khuôn lên đến 30–50% và giảm thiểu tới 70% lỗi sản phẩm.

Bài viết dưới đây của Vilapec sẽ chia sẻ những kinh nghiệm thực tế về quy trình bảo trì khuôn ép nhựa chi tiết theo từng thời điểm và giai đoạn, gợi ý dụng cụ chuyên dụng, và các mẹo khắc phục sự cố thực tế. Từ đó sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hiệu suất vận hành và nâng cao chất lượng đầu ra.

Nội dung chính

Tại sao cần bảo trì khuôn ép nhựa định kỳ?

Khuôn ép nhựa là bộ phận được thiết kế để sử dụng trong thời gian dài và liên tục trong quá trình sản xuất sản phẩm nhựa. Tuy nhiên, nếu không được kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ, khuôn nhanh chóng bị hao mòn, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất, chất lượng sản phẩm và chi phí vận hành.

Một số lỗi thường gặp khi không bảo dưỡng khuôn ép nhựa thường xuyên

Một số lỗi mà:

Sản phẩm bị biến dạng, lõm hoặc lỗ trống…
Sản phẩm bị khuyết liệu không thể điền đầy.
Cháy trên bề mặt sản phẩm.
Sản phẩm bị giòn dễ nứt, gãy, vỡ.
Sản phẩm bị biến màu.
Sản phẩm bị dính dầu.
Sản phẩm bị tróc bề mặt nhựa.
Sản phẩm bị lỗi bavia (dư thừa nhựa).

Ngoài các lỗi thể hiện trên sản phẩm, nếu không bảo dưỡng khuôn ép nhựa cẩn thận có khả năng lỗi xảy ra trên chính các bộ phận của khuôn.

Gãy linh kiện khuôn.
Bề mặt khuôn bị oxy hóa, gỉ sét…
Linh kiện bị mài mòn, biến dạng.

lỗi khuôn ép nhựa khi không bảo dưỡng định kỳ

Lợi ích khi thực hiện quy trình bảo trì khuôn ép nhựa đúng chuẩn

Khuôn ép được bảo trì tốt giúp duy trì độ chính xác về hình dạng, tránh lỗi ba via, biến dạng, giảm lượng phế phẩm trong quá trình sản xuất nhựa. Lỗi bề mặt có thể giảm đến 90%, theo Hiệp hội Công nghiệp Nhựa.
Bảo trì dự phòng có thể giảm 50–70% thời gian ngừng máy không kế hoạch, từ đó giữ ổn định tiến độ sản xuất.
Chi phí bảo trì khuôn mẫu định kỳ chỉ bằng 1/5 đến 1/10 so với sửa chữa hoặc thay thế khuôn mới (giá có thể từ 10.000–50.000 USD/khuôn).
Thực tế, hầu hết các khách hàng bảo trì khuôn ép nhựa định kỳ tại Vilapec đều ghi nhận năng suất tăng 15–25% so với thời điểm trước khi bảo dưỡng.

bảo trì khuôn ép nhựa giúp tăng hiệu suất công việc

Các cấp độ bảo trì khuôn ép nhựa

Trong quy trình bảo dưỡng khuôn ép nhựa, việc phân loại rõ ràng các cấp độ bảo trì giúp tối ưu hóa hiệu quả sản xuất và kéo dài tuổi thọ khuôn. Dưới đây là ba cấp độ chính:

Bảo trì cấp 1 – Tại máy (thực hiện hàng ngày)

Đây là cấp độ cơ bản, được thực hiện bởi công nhân vận hành máy ép nhựa sau mỗi ca sản xuất. Công việc gồm: lau sạch nhựa thừa, kiểm tra trực quan các vết nứt, bôi trơn chốt dẫn hướng, và đảm bảo hệ thống làm mát không bị tắc. Thời gian thực hiện 15 – 30 phút, chi phí thấp nhưng giúp phát hiện sớm lỗi và giảm ngưng máy bất ngờ.

Bảo trì cấp 2 – Định kỳ (thực hiện hàng tuần/tháng, cần tháo khuôn ra khỏi máy)

Thực hiện bởi kỹ thuật viên có kinh nghiệm, cấp độ này yêu cầu tháo khuôn khỏi máy để làm sạch sâu, kiểm tra các bộ phận mài mòn, đo đạc chính xác và thay thế linh kiện nhỏ. Thời gian từ 2 – 8 giờ, giúp duy trì độ chính xác khuôn và giảm lỗi sản phẩm tới 40%.

Bảo trì khuôn ép nhựa định kỳ – cấp 2 cần thực hiện hàng tuần, hàng tháng, hoặc sau một số chu kỳ ép nhất định (ví dụ: 10.000 – 50.000 chu kỳ, tùy thuộc vào vật liệu và sản phẩm).

bảo trì khuôn ép nhựa cấp độ 2 cần làm hàng tuần hoặc hàng tháng

Bảo trì cấp 3 – Đại tu (thực hiện hàng năm hoặc khi có sự cố)

Do chuyên gia khuôn mẫu đảm trách, cấp độ này xử lý hư hỏng lớn như nứt lòng khuôn, biến dạng bề mặt, hoặc hỏng hệ thống đẩy. Thường sử dụng máy CNC, EDM và thiết bị đo 3D để gia công, kiểm định lại toàn bộ khuôn. Chi phí cao nhưng tiết kiệm đến 70% so với thay khuôn mới.

Bảo dưỡng khuôn ép nhựa đại tu – cấp 3 cần làm hàng năm, sau 100.000 – 500.000 chu kỳ ép, hoặc khi xảy ra sự cố lớn (ví dụ: nứt khuôn, hỏng hệ thống làm mát).

đại tu khuôn ép nhựa cần thực hiện hàng năm hoặc khi có vấn đề cần sửa chữa

Các hạng mục và chi tiết quy trình bảo dưỡng khuôn ép nhựa

Để đảm bảo hiệu suất sản xuất ổn định, kéo dài tuổi thọ khuôn và giảm chi phí sửa chữa, doanh nghiệp cần triển khai quy trình bảo trì khuôn ép nhựa theo 3 cấp độ: Cấp 1 – Tại máy, Cấp 2 – Định kỳ, và Cấp 3 – Đại tu.

Bảo trì khuôn ép nhựa hàng ngày tại máy (cấp 1)

Các bước bảo dưỡng khuôn ép nhựa cơ bản, do công nhân vận hành thực hiện tại máy để đảm bảo khuôn luôn trong tình trạng tốt trước và sau ca làm.

Công cụ: Súng khí nén, vải mềm, chất tẩy rửa, dầu bôi trơn.
Thao tác thực hiện lần lượt, vệ sinh và kiểm tra theo từng khâu như hướng dẫn dưới đây.

Vệ sinh lòng khuôn

Thổi khí nén (3–5 bar): Loại bỏ bụi bẩn, mảnh nhựa vụn mà không ảnh hưởng đến chốt đẩy hay các chi tiết nhỏ.
Xịt chất tẩy rửa khuôn: Dùng dung dịch chuyên dụng (Mold Cleaner A, Slide Mold Release) để làm sạch dầu mỡ, cặn nhựa. Với khuôn bóng gương, ưu tiên chất tẩy không chứa cồn.
Lau bằng vải microfiber: Đảm bảo bề mặt không bị xước, đặc biệt với khuôn yêu cầu độ hoàn thiện cao như vỏ điện thoại.

Kiểm tra nhanh

Chốt đẩy: Kiểm tra độ trượt và mài mòn bằng mắt thường; nếu khô, cần bôi trơn bằng WD-40.
Hệ thống kênh dẫn: Quan sát có cặn nhựa hay tắc nghẽn. Nếu nặng, ghi chú để chuyển sang cấp 2.
Làm mát: Quan sát dòng nước, phát hiện rò rỉ hoặc tắc. Dùng khí nén hỗ trợ thông tắc nếu nhẹ.

Bảo trì khuôn ép nhựa định kỳ hàng tuần/ hàng tháng (cấp 2)

Khi khuôn cần làm sạch sâu và kiểm tra kỹ thuật, quy trình bảo dưỡng khuôn ép nhựa chuyển sang Cấp 2, do bộ phận kỹ thuật thực hiện.

Dụng cụ: Máy rửa siêu âm, nội soi, panme, thước cặp, mỡ bôi trơn chịu nhiệt.
Thao tác từng bước bảo dưỡng khuôn ép nhựa định kỳ được thực hiện lần lượt theo các hạng mục dưới đây.

Vệ sinh chuyên sâu

Tháo khuôn khỏi máy: Đảm bảo an toàn, ngắt điện và hệ thống làm mát.
Rửa bằng máy siêu âm: Sử dụng dung dịch chuyên dụng (MoldSolve) ở 50–60°C, làm sạch cả chốt đẩy và lòng khuôn.
Thổi khô, kiểm tra bề mặt: Dùng khí nén 5 – 7 bar và ánh sáng mạnh để phát hiện vết xước hoặc cặn.

Kiểm tra kỹ thuật

Chốt đẩy: Đo panme. Nếu mòn quá 0.05 mm, thay mới bằng thép SKD61.
Kênh dẫn: Dùng nội soi kiểm tra. Làm sạch bằng dung dịch nóng hoặc dụng cụ chuyên dụng.
Hệ thống làm mát: Tháo ống, dùng áp suất kiểm tra rò rỉ. Làm sạch bằng dung dịch CLR.
Các chi tiết khác: Kiểm tra chốt dẫn hướng, lò xo đẩy và thay thế nếu cần.

Bảo trì khuôn ép nhựa đại tu hàng năm hoặc khi cần sửa chữa (cấp 3)

Đây là giai đoạn bảo trì khuôn ép nhựa chuyên sâu, nhằm khôi phục khuôn về trạng thái gần như ban đầu.

Dụng cụ: Máy CNC, EDM, đo 3D, thiết bị PVD.
Thao tác đại tu được thực hiện từng bước và tiêu chuẩn chi tiết như dưới đây

Các bước chính

Tháo rời hoàn toàn: Đánh dấu chi tiết, tránh lắp sai.
Gia công lại bề mặt: Dùng máy CNC hoặc EDM, đạt độ bóng chuẩn (Ra 0.2 µm). Đánh bóng lại bằng bột kim cương nếu cần.
Phủ lớp bảo vệ: Sử dụng lớp chống mài mòn (TiN, CrN) bằng công nghệ PVD.

hình ảnh kỹ sư khuôn mẫu tại vilapec gia công lại bề mặt khuôn

Kiểm tra và sửa chữa

Chốt đẩy: Thay mới bằng thép SKD11 nếu mòn quá 0.1 mm, đồng thời gia công lại lỗ chốt.
Kênh dẫn: Dùng CT scan/nội soi kiểm tra, khoan hoặc EDM làm lại nếu bị hỏng.
Làm mát: Kiểm tra áp suất cao, thay ống nếu ăn mòn.
Đo toàn bộ bằng máy CMM: Đảm bảo dung sai ±0.01 mm.

Thử nghiệm sau đại tu: Chạy test với vật liệu thực tế, kiểm tra độ chính xác và lỗi sản phẩm.

Các lỗi thường gặp khi bảo trì khuôn ép nhựa và cách khắc phục

Làm gì khi chất tẩy rửa làm mờ bề mặt khuôn bóng gương?

Lỗi: Chất tẩy rửa chứa cồn hoặc kiềm mạnh (như amoniac) làm mất độ bóng của khuôn, gây ra sản phẩm có bề mặt mờ.
Khắc phục:
– Ngừng sử dụng chất tẩy rửa ngay, chuyển sang dung dịch không cồn (như Mold Brite hoặc IPA 99%).
– Đánh bóng lại bề mặt bằng bột kim cương (1-3 µm) và vải microfiber siêu mịn.
– Kiểm tra sản phẩm thử để đảm bảo độ bóng đạt yêu cầu (Ra < 0.2 µm).

Cách chọn dầu chống gỉ không gây ảnh hưởng đến nhựa trong lần ép đầu tiên?

Lỗi: Dầu chống gỉ không phù hợp (như dầu gốc khoáng) để lại cặn trên khuôn, gây nhiễm bẩn sản phẩm trong chu kỳ ép đầu.
Khắc phục:
– Chọn dầu chống gỉ gốc silicone hoặc dầu tổng hợp (như Rustlick 606) có khả năng bay hơi nhanh.
– Xịt lớp mỏng, lau sạch dư thừa bằng vải microfiber trước khi ép.
– Chạy thử 1-2 chu kỳ với nhựa phế để loại bỏ cặn dầu còn sót.

Làm gì khi chốt đẩy bị kẹt sau khi bôi trơn?

Lỗi: Chốt đẩy bị kẹt do bôi trơn không đúng cách hoặc nhựa tích tụ trong lỗ chốt.
Khắc phục:
– Tháo chốt đẩy, làm sạch lỗ chốt bằng dung môi (Mold Cleaner A) và bàn chải thép mịn.
– Bôi trơn lại bằng mỡ chịu nhiệt (như Klüber Lubrication) với lượng vừa đủ.
– Kiểm tra độ mòn của chốt bằng panme, thay thế nếu đường kính giảm quá 0.05 mm.

Hệ thống làm mát bị tắc do cặn bẩn, làm thế nào để xử lý mà không tháo khuôn?

Lỗi: Cặn canxi hoặc nhựa tích tụ làm giảm lưu lượng nước, gây nóng khuôn và lỗi sản phẩm (biến dạng, cháy nhựa).
Khắc phục:
– Bơm dung dịch làm sạch cặn (như CLR hoặc Rydlyme) qua kênh làm mát ở áp suất thấp (2-3 bar) trong 15-20 phút.
– Xả sạch bằng nước cất, kiểm tra lưu lượng nước bằng đồng hồ đo.
– Nếu không hiệu quả, chuyển sang bảo trì Cấp 2 để tháo và làm sạch sâu.

Tại sao khuôn vẫn bị ba via dù đã làm sạch và kiểm tra định kỳ?

Lỗi: Ba via (flash) xuất hiện do bề mặt khuôn không khít, mài mòn, hoặc áp suất ép quá cao.
Khắc phục:
– Kiểm tra bề mặt tiếp xúc của khuôn bằng thước cặp hoặc đèn soi khe hở (gap < 0.01 mm).
– Nếu phát hiện mài mòn, đánh bóng lại hoặc gia công bổ sung bằng máy EDM.
– Điều chỉnh thông số máy ép (giảm áp suất 5-10%) và kiểm tra lực kẹp khuôn.

Lời kết

Đầu tư vào bảo trì khuôn ép nhựa không chỉ là chi phí cần thiết mà còn là chiến lược tiết kiệm dài hạn. Từ kinh nghiệm trực tiếp tại Vilapec, chúng tôi đã giúp nhiều doanh nghiệp tăng 15–25% năng suất nhờ bảo trì đúng cách. Nếu bạn cần tư vấn quy trình bảo trì tối ưu cho dây chuyền sản xuất của mình, đừng ngần ngại liên hệ với Vilapec để được hỗ trợ từ chuyên gia thực chiến.

Xem thêm: